7 regionalnych przetworów z Warmii i Mazur, których musisz spróbować!

Warmia i Mazury mają wiele do zaoferowania nie tylko w obszarze wypoczynku, przyrody czy rekreacji. Lasy, jeziora, pola i łąki są pełne rarytasów, które od wieków raczą podniebienia lokalsów, a także przybyszów z innych krain. Poznaj regionalne pamiątki – od wędzonej sielawy, kawioru i miodu chabrowego, po smakowite przetwory. Idealne kulinarne pamiątki na wynos!

Wędzona sielawa – prawdziwa delicja

Wędzone ryby to przysmak, który zdecydowanie wpisuje się w kulinarną tradycję regionu. Wśród nich prym wiedzie wędzona sielawa, która jest oferowana m.in. przez Tradycyjną Wędzarnię Warmińską. Ten rarytas powstaje w piecu opalanym oryginalną mieszanką drzew liściastych. Dzięki temu mięso sielawy ma kolor ciemnego złota i nęci szczególnym zapachem. Wędzarnia Warmińska, podobnie jak wiele funkcjonujących na naszych terenach rzemieślniczych zakładów produkcyjnych, nie używa żadnych dodatków oprócz soli. Sielawa odławiana jest tylko z najczystszych, głębokich jezior, a na jeden kilogram gotowego produktu przypada aż 18 sztuk świeżej ryby.

Kawior z Rusi – czarne złoto w buteleczce

Nieopodal Olsztyna, w malowniczej miejscowość Ruś, znajduje się gospodarstwo rybackie, w którym produkowany jest jeden z najlepszych kawiorów na świecie. Antonius Caviar jest największym w Europie i drugim na świecie producentem tego przysmaku. W Rusi produkowane są dwa rodzaje kawioru, ten pozyskiwany z gatunku Acipenser gueldenstaedtii (jesiotra rosyjskiego) wyróżnia lekko orzechowy smak o dużej głębi, drugi rodzaj tego przysmaku pochodzi od jesiotra syberyjskiego (Acipenser baerii) i charakteryzuje go wyrazisty smak. Ryby pochodzą wyłącznie z własnej hodowli producenta, zlokalizowanej w Polsce. Żyją w iście królewskich warunkach, zgodnie z rytmem natury. Ich ikra pozyskiwana jest w sposób tradycyjny i przygotowana z dodatkiem niewielkiej ilości soli (tzw. metoda Malosol). Puszki zawierają wyłącznie najwyższej jakości kawior w swojej najszlachetniejszej formie – niepasteryzowanej. Taki sposób produkcji gwarantuje naturalnie rozpływającą się w ustach teksturę oraz bogactwo wartości odżywczych.

Pokrzywa – zupa, herbata, lemoniada

Tak właściwie jest to zwykły chwast, który gromadnie rośnie na Warmii i Mazurach, ale jego prawdziwą wartość znają już zielarze, gospodynie i kucharze. Pokrzywa ma tak wiele zastosowań i dobroczynnego wpływy na ludzkie zdrowie, że wymieniamy tylko kilka dla przykładu: wzmacnia, oczyszcza, odtruwa, jest źródłem witamin i ma właściwości antybiotyczne. O zupie z pokrzywy słyszał już prawie każdy, ale napary czy pokrzywową lemoniadę kosztowali nieliczni. To wspaniałe zielsko dodawane jest również do dań: pierogi z pokrzywą i twarogiem oraz mazurska baba ziemniaczana ze słoniną, pokrzywą i borowikami są wpisane na listę Dziedzictwa Kulinarnego Warmii i Mazur. Gdzie kupić lub posmakować wyrobów z pokrzywy? Warto zajrzeć do Olsztynka, na terenie tamtejszego skansenu znajduje się Pijalnia Ziół, a dostępne na miejscu napoje pochodzą z lokalnych pól, łąk i lasów. Tutaj można też skorzystać z oferty Mazurskich Słoików – są to typowe regionalne produkty, które oferują m.in. wyroby z pokrzywy czy wspomniane już konfitury z dzikiej róży. W sezonie letnim, gdy młode liście pokrzyw zostały już zebrane, można popróbować lemoniady z nich. Znana regionalna olsztyńska restauracja Cudne Manowce oferuje nie tylko lemoniadę, a także zupę z pokrzyw w oryginalnym wydaniu – krem ze ślimakami w śmietanie.

Konfitura z dzikiej róży – kwiatowe niebo w słoiku

A gdyby tak pozbierać najbardziej czerwone, soczyste i pachnące płatki dzikiej róży i zamknąć je w słoiku? Maj, czerwiec i lipiec to czas, gdy te kwiaty kwitną i właśnie wtedy można z nich stworzyć unikalną, nietypową konfiturę. Konfitura z płatków dzikiej róży ma subtelny, lekko kwiatowy smak, jest oczywiście słodka z wyczuwalną różaną nutą. Niezaprzeczalne właściwości smakowe to jedno, ale tajną bronią różanej konfitury są także jej właściwości wspierające zdrowie i urodę. Przed wszystkim płatki róży są bogate w witaminę C, flawonoidy i antocyjany. Wzmacniają odporność i mogą łagodzić stany zapalne. Dodatkowo wspierają układ krążenia, układ nerwowy i pokarmowy, a także korzystnie wpływają na stan skóry. Produkt w iście warmińsko-mazurskim klimacie slow.

Pasztet ze śledzia – historyczna pamiątka

Pasztet ze śledzia został wytypowany na ambasadora tradycyjnych warmińskich kunsztyków. Ten stary, historyczny przepis pochodzi z książki „Kuchnie Świętej Warmii. Biesiadnik kulinarny” z serii Biblioteczka Świętej Warmii. Autorzy Agata Grzegorczyk-Wosiek i dr Wojciech Szalkiewicz dosłownie wskrzesili go, dając mu drugie życie. A pasztet ze śledzia to tradycyjna, warmińska potrawa, o której wspominała już „Królewiecka Księga Kucharska. Podawany był na stołach wielkich mistrzów krzyżackich, a szczyt jego popularności przypadał na koniec XVIII wieku, kiedy to zajadał się nim, wraz ze swoim dworem, sam biskup Ignacy Krasicki. Obecnie pasztet ze śledzia jest produkowany przez Gospodarstwo Rybackie Gady. Przepis wydaje się niewyszukany, ale odpowiednie połączenie składników (śledzi, ziemniaków, cebuli, jajek i przypraw) daje zaskakujący efekt.

Miód chabrowy – unikalny smak i zdrowie

Miód chabrowy, inaczej bławatkowy, pszczoły wytwarzają oczywiście z nektaru kwiatów chabrów. Jest bardzo cenionym i unikalnym rodzajem miodu. Owady muszą mieć dostęp do dużych połaci tych roślin i dobrą pogodę. Zbierany jest w czerwcu i lipcu. Taki miód to rarytas i unikat, co odzwierciedlają jego ceny. Zatem, jak rozpoznać prawdziwy miód bławatkowy? Przed wszystkim po jego kolorze – ma bursztynową barwę w stanie płynnym, która po krystalizacji zmienia się w matowo-bursztynową. Ma lekko gorzkawy, ale aromatyczny smak i oczywiście pachnie bławatkami. Oprócz unikalnego pochodzenia, smaku i zapachu miód chabrowy jest wyjątkowo zdrowy, jego działanie antybakteryjne pomoże na choroby jamy ustnej czy zapalenie spojówek.

Grzyby z regionu – od lasu do słoika

Na Warmii i Mazurach grzyby możemy zbierać już od czerwca. Grzybobranie to aktywność sprzyjająca dobrostanowi, wpisuje się w filozofię mindfulness. W krainie lasów występuje wiele gatunków jadalnych grzybów: koźlaki, podgrzybki, rydze, maślaki, borowiki, prawdziwki czy kurki. Jeśli nie planujesz być grzybiarzem, możesz je kupić. Te leśne dary doskonale nadają się do długiego przechowywania, pomocne jest zalewanie w occie lub suszenie. Warto je nabyć podczas wizyty w naszym regionie, aby nie zabrakło ich w wigilijnych potrawach. Grzyb, jako produkt naturalny i dziki, ma swoją wartość. Za kilogram tych najszlachetniejszych trzeba zapłacić nawet kilkaset złotych. A gdzie je kupić? Grzybów ci u nas dostatek: w sklepach, na straganach, targach, jarmarkach czy nawet w restauracjach, które oferują je jako przetwory. I jeszcze jedna istotna wiadomość – kiedyś mówiło się, że prócz niepodważalnych walorów smakowych grzyby nie mają zbyt wiele składników odżywczych. Nic bardziej mylnego – są źródłem białka, błonnika, witamin oraz minerałów, tj.: potas, fosfor, magnez, wapń, żelazo, cynk.

---

Najczęściej zadawane pytania: