W rocznicę śmierci wielkiego astronoma Starostwo Olsztyńskie przygotowało kolejną atrakcję dla mieszkańców i turystów – „Zaułek botaniczny Mikołaja Kopernika”.
Dzień otwarcia zaułku nie był przypadkowy – 21 maja 1543 roku to najbardziej prawdopodobna data śmierci astronoma.
Imieniem Kopernika nazwano wiele wytworów natury, jak i rzeczy stworzonych ludzką ręką. Ma więc Kopernik swój pierwiastek chemiczny copernicium, gwiazdę, planetoidę, satelity, kratery na Księżycu i na Marsie, szczyt i przełęcz na Spitsbergenie, w chilijskich Andach jest pasmo Sierra Copernico i Monte Copernico, w Kalifornii Copernicus Peak, a w filmach Star Trek pojawiają się statki kosmiczne USS Copernicus.
Ale są też i nazwy botaniczne. Niemiecki biolog Karol F. Martius jako pierwszy (w połowie XIX wieku) wyróżnił i opisał rodzinę prawie 50 gatunków palm występujących na obszarze Ameryki Południowej i Środkowej. Na cześć astronoma, a zarazem przyrodnika, nadał jej nazwę Kopernicja (Copernicia). Do najciekawszych gatunków tego rodzaju zalicza się Copernicię ceriferea. Ta dorastająca do 30 m wysokości palma jest rośliną bardzo użyteczną. Należy do roślin woskodajnych (stąd polska nazwa kopernikówka woskodajna), posiada cenione jako budulec drewno i jadalne owoce, a jej liście i korzenie są użyteczne w przemyśle garbarskim i włókienniczym.
Równie ceniona w przemyśle jest Copernicia alba. W llanosach Wenezueli występuje inny ciekawy gatunek, Copernicia tectorum, której pień najczęściej opleciony jest lianami figowca.
Współcześnie, w 1969 roku, Bolesław Wituszyński wyhodował odmianę róży, której nadał imię Mikołaj Kopernik. Jej krzewy rosną obecnie m.in. w ogrodach papieskich w Watykanie.
Pod koniec lat 80. na rynku ogrodniczym pojawił się powojnik Mikołaj Kopernik. Wyhodowany został przez brata Stefana Franczaka, jezuitę, wybitnego ogrodnika i twórcę ponad 80 odmian powojników, które w większości ochrzcił imionami wybitnych polskich osobistości. Brat Stefan był także twórcą ponad 100 odmian liliowców uprawianych i cenionych w kilkudziesięciu krajach. Wśród nich jest i Kopernik, oficjalnie zarejestrowany w 2002 roku.
W 2018 roku nową polską odmianę liliowca, Mikołaj Kopernik, zarejestrował w American Hemerocallis Society prof. Jerzy Bodalski, hodowca-pasjonat, który stworzył ponad 150 wyjątkowych odmian tych roślin.
Holenderski tulipan Mikołaj Kopernik powstał dzięki pracy dwóch hodowców: Jana Ligtharta i Roberta J. Zandbergena. Imię astronoma oficjalnie uzyskał 11 maja 2009 roku pod jego pomnikiem w Toruniu. Wówczas to kwiaty zostały skropione szampanem, co w holenderskiej tradycji oznacza ich chrzest.
Listę roślin uzupełnia irys Kopernik wyhodowany przez Zbigniewa Kilimnika i zarejestrowany w The American Iris Society w 2010 roku.
– To piękne rośliny i cieszymy się, że udało nam się je zgromadzić w jednym miejscu, tworząc nasz „Zaułek” – mówi Joanna Michalska, wicestarosta olsztyński. – Mam nadzieję, że palma będzie cieszyć oczy mieszkańców Olsztyna, stanowiąc nietuzinkową atrakcję miasta i regionu oraz nietypowy, bo „żywy” pomnik ku czci wybitnego Warmiaka.
Najprawdopodobniej latem rabatę uzupełni lilia Mikołaj Kopernik wyhodowana przez olsztyniankę dr Beatę Płoszaj-Witkowską, adiunkt na Wydziale Rolnictwa i Leśnictwa Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, której pasją i naukową specjalnością są te ozdobne rośliny. Nowa odmiana właśnie uzyskała oficjalny certyfikat Królewskiego Towarzystwa Ogrodniczego w Londynie (dr Witkowska zarejestrowała już tam dwie wyhodowane przez siebie lilie: Queen of Kortovo oraz Profesor Górecki).
Na razie przekazane przez hodowczynię cebulki oraz kultura in vitro trafią „na rozmnożenie” do ogrodu powiatowego Zespołu Szkół Rolniczych w Smolajnach, której uczniowie i nauczyciele opiekują się olsztyńskim „Zaułkiem botanicznym Mikołaja Kopernika”.
Tekst: Powiat Olsztyński
Obraz: Michał Bartoszewicz
powiat-olsztynski.pl
szlakswietejwarmii.pl
/szlakswietejwarmii
/powiatolsztynski