Czy należy wystrzegać się glutenu? Gdzie jest najwięcej antyoksydantów? Czy wszystkie e-składniki są złe? Jeśli zabłądziłeś w labiryncie pytań o zdrowe odżywianie, postaw na wiedzę serwowaną przez naukowców, a nie influencerów z social mediów.
To była poniekąd odpowiedź na szum informacyjny dotyczący zdrowego stylu życia, a także kryzys zaufania konsumentów do całego sektora żywności i żywienia w Europie. Instytut Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności Polskiej Akademii Nauk w Olsztynie bierze udział w projekcie #AnnualFoodAgenda, finansowanym przez EIT Food – Europejską Wspólnotę Wiedzy i Innowacji w obszarze Żywności. Partnerem biznesowym Instytutu w projekcie jest koncern spożywczy Maspex. Poza Polską projekt realizowany jest jednocześnie w Wielkiej Brytanii i Hiszpanii. Przez cały rok prowadzone są akcje podnoszące świadomość społeczeństwa na temat zdrowego odżywiania, bezpieczeństwa żywności, innowacji związanych z jej produkcją oraz umiejętnego gospodarowania odpadami żywnościowymi.
Dotąd odbyły się cztery odsłony projektu. W marcu uczniowie olsztyńskich szkół wzięli udział w warsztatach poświęconych bezpieczeństwu żywności „Jem, bo ufam”. W laboratoriach Instytutu uczyli się rozszyfrowywać etykiety, odróżniać szkodliwe E-składniki od tych bezpiecznych, a także, używając najnowocześniejszej aparatury, badać skład chemiczny produktów.
Kolejnym wydarzeniem był letni Piknik Naukowy, zorganizowany na olsztyńskiej starówce pod hasłem „To już jutro – trendy w żywności i konsumenci nowej generacji”. Uczestnicy warsztatów mogli poznać właściwości żywności probiotycznej, w tym kiszonek, i dowiedzieć się, jak wytwarzana jest żywność liofilizowana, pierwotnie dedykowana himalaistom, żeglarzom i kosmonautom. Była też okazja, by spróbować swoich sił w gotowaniu zero waste, polubić ideę „foodsharing’u” i nauczyć się robić odpowiedzialne zakupy.
„Jesteś tym, co jesz – Noc Naukowców z EIT Food” to tytuł warsztatów i pokazów, które odbyły się we wrześniu w Galerii Warmińskiej. Uczestnicy testowali antyoksydanty, eksperymentowali z bakteriami, poznali produkty okrzyknięte mianem „superfoods” i realizowali się kulinarnie w myśl zasady „gotuję – nie marnuję”. – Nasze lokalne akcje odbiły się tak szerokim echem również poza regionem, że warszawskie Centrum Nauki Kopernik zaprosiło nas do udziału w ich październikowym Festiwalu Przemiany, na którym prowadziliśmy popularno-naukowe warsztaty „Żywność otwarta na świat” – tłumaczy Iwona Kieda, kierownik projektu #AnnualFoodAgenda. W „Koperniku” poszły w ruch m.in. drukarki 3D do żywności i mobilne testy do badania zawartości polifenoli w owocach. Uczestnicy poznali innowacyjne metody konserwacji żywności i drugie życie odpadów z jej produkcji. Zamknięcie całorocznego projektu odbędzie się w grudniu w Wadowicach, gdzie Instytut wraz z ekspertami z firmy MASPEX zorganizuje warsztaty poświęcone idei slow food i zrównoważonej produkcji żywności. – Do naszych odbiorców docieramy z konkretną, fachową wiedzą poprzez warsztaty, pokazy i eksperymenty. Chcemy przykuć uwagę konsumenta, któremu często brakuje krytycznego oglądu wszystkich bombardujących go rewelacji na temat zdrowego odżywiania – wyjaśnia Dominika Hornik, realizatorka projektu. – W ramach warsztatów #AnnualFoodAgenda podejmujemy tematy wokół których krąży wiele mitów i kontrowersji. Rozmawiamy m.in. o glutenie, zwracając uwagę na niebezpieczne skutki jego eliminacji w diecie osób, które nie chorują na celiakię lub nadwrażliwość na to białko.
Projekt uzmysłowił też wielu osobom, że w zdrowym żywieniu liczy się zdrowy rozsądek. – Po co sięgać po egzotyczne „superfoods”, które pokonują tysiące kilometrów, by trafić do naszych sklepów, gdy na to miano zasługują w dwójnasób nasze lokalne produkty – choćby kasza gryczana, miód czy aronia? – pyta Iwona Kieda.
O potrzebie takich projektów świadczy nie tylko liczba uczestników dotychczasowych warsztatów (ponad pięć tys.), ale także dość alarmujące statystyki. W Polsce aż 65 proc. badanych wyraża niepewność co do spożywanego na co dzień jedzenia. Pora zwiększyć społeczną świadomość i odzyskać zaufanie konsumentów.
Tekst: Sylwia Płaszczyńska-Capłap
Obraz: Kuba Chmielewski, Arek Stankiewicz