HISTORIE Z WARMII I MAZUR, KTÓRE PRZESZŁY DO HISTORII, CHOĆ NA HISTORII O NICH NIE USŁYSZYSZ.
RZECZ
Okładka przewodnika turystycznego po Ostródzie z 1935 roku. Zbiory Polony, Cyfrowej Biblioteki Narodowej.
Gdzie w Ostródzie wypada chodzić na wyścigi, tenisa i spacery po daliowym ogrodzie, skąd pojechać na wycieczkę autobusem odjeżdżającym o 14.00 w dni powszednie i jak spędzić „złoty sezon wakacyjny” 1935 roku – tego można się dowiedzieć, otwierając publikację „Ostróda w pięknych Wschodnich Prusach Górnych” na www.polona.pl. Albo pobłądzić palcem po mapach regionu, miasta i trasy Berlin-Ostróda. Zaśpiewać pieśń napisaną na 600-lecie Ostródy, deklamować wiersz o Oberlandach i przepłynąć się pojezierzem Prus Górnych. I również tamten miniony świat zobaczyć – na zaskakująco dobrych fotografiach.
CZŁOWIEK
Zofia Szymankiewicz – pierwsza tużpowojenna florystka i ogrodniczka w Olsztynie. Z łapanki w Warszawie
w 1943 roku trafiła na przymusowe roboty do olsztyńskiego zakładu ogrodniczego Richarda Fuchsa. Rok późnij stamtąd uciekła. Po zakończeniu wojny zarządzała miejskim ogrodem i cudem ocalałą szklarnią. W opuszczonym zakładzie Fuchsa nie znalazła już palm i filodendronów, ale w szopie odkryła róże. Zasadziła je w swym ogrodnictwie przy ul. Pocztowej (później 22 Stycznia). Przechodnie dziwili się: „Chleba nie ma, a pani róże sadzi?”. Ale to właśnie jej kwiaty 23 maja 1945 roku w olsztyńskim teatrze ozdobiły uroczystość przejęcia władzy przez Polaków.
(Więcej: „Jest teatr w Olsztynie” Tadeusza Prusińskiego)
WYDARZENIE
On był najpotężniejszym człowiekiem ówczesnego świata. Ona młodziutką szlachcianką, wydaną za mąż za starca. Poznali się na balu. Niewiele później w późnobarokowym pałacu w Kamieńcu (k. Suszu) spędzili razem trzy tygodnie: on, Napoleon Bonaparte, i jego metresa, słynna Maria Walewska. Jak głosi legenda, krótko przed wybuchem wojny hollywoodzki reżyser Clarence Brown nakręcił tam „Panią Walewską” z Gretą Garbo w roli głównej. Film o romansie Napoleona z polską szlachcianką (choć okazał się finansową klapą) dostał w 1937 roku dwie nominacje do Oscara, m.in. za scenografię. Nic dziwnego – szczegółowa analiza filmu pokazała, że sceny brane za nakręcone w oryginalnych salach napoleońskich w rzeczywistości miały miejsce na makiecie, drobiazgowo odtwarzającej kamieniecki pałac. Wskazują na to archiwalne zdjęcia tzw. wschodniopruskiego Wersalu, który w 1945 roku został zniszczony przez Armię Czerwoną.
MIEJSCE
W Rastenburgu (obecny Kętrzyn) w 1877 roku utworzono stadninę koni z najdłuższą stajnią w Europie. Budynek ma 200 metrów, 150 boksów dla koni i do dziś jest najdłuższy. Obecnie służy Stadzie Ogierów – ośrodkowi hodowli koni zimnokrwistych. Ma status zabytku i jest otwarty dla zwiedzających oraz chętnych na przejażdżkę zaprzęgiem lub bryczką.
Wyszperała w historii: Katarzyna Sosnowska-Rama